با بررسی نقش طلا در تاریخ، به اهمیت بالای این عنصر ارزشمند در فرهنگ و تاریخ ایران پی برده و متوجه میشویم که طلا نه تنها حالا، بلکه همیشه در مرکز توجه بوده است. نقش پررنگ طلا از دوران باستان تا بهامروز احساس شده و از آن بهعنوان نمادی از قدرت، ثروت و زیبایی یاد میشود.
دوران هخامنشیان و نقش طلا در آن دوره
اهمیت طلا در دوره هخامنشیان، بسیار بالا بود. آنقدر زیاد که در جای جای آثار به جا مانده از آن دوران، طلا را کم و زیاد مشاهده میکنیم. برای مثال در مراکز سلطنتی و حکومتی و همچنین مهمترین آثار باستانی کشور یعنی تخت جمشید، طلا بهوفور دیده میشود.
اگرچه طلا در این دوره، اغلب حکم یک وسیله زینتی را داشت و در مراسمهای مهم برای زینت بخشی به افراد و آراستگی ظاهری آنها، مورد استفاده قرار میگرفت؛ اما مهمترین هدف از کاربرد آن در مراکز سلطنتی، به رخ کشیدن شکوه و عظمت دوران هخامنشیان به همه دنیا بود.
نقش طلا در دوره ساسانیان
نقش طلا در تاریخ، به ویژه در دوره ساسانیان به وضوح احساس میشد. بنابراین به این نتیجهگیری دست مییابیم که طلا در هر دوره، جایگاه مخصوص خود را داشت. در آن دوران، سکههای طلا، بسیار مطرح بودند و در اقتصاد و تجارت، نقش حیاتی را بازی میکردند. این سکهها علاوه براینکه از جنبههای اقتصادی مورد توجه بودند و نقش کلیدی را در تجارت و داد و ستد ایفا میکردند، از جنبه فرهنگی نیز اهمیت زیادی داشتند. بهنحوی که از آنها به عنوان نمادی از قدرت سلطنتی و حکومت نام برده میشد.
دوران اسلامی
ردپای طلا در دوران اسلامی، بیش از هر دوره دیگر دیده میشود. در آن دوران، منارهها، مساجد و کتیبهها را از طلا میساختند. این موضوع، خود نشان دهنده اهمیت وافر طلا در آن دوران است. در نهایت با ظهور تکنیکها و فنون پیشرفته و بهرهگیری از آنها توسط هنرمندان ایرانی، استفاده از طلا در هنرهای اسلامی، شکل بهروزتری به خود گرفت. بهطوری که هنوز شاهد بقای آثار طلا در ساختمانهای تاریخی و اماکن مذهبی مانند مساجد هستیم.
طلا، آغشته شده با فرهنگ ایرانی
یکی از ویژگیهای برجستهای که فرهنگ ایرانی از آن برخوردار میباشد، اهمیت دادن به طلا و استفاده از آن است. بهطوری که داستان استفاده از طلا در قالب زیورآلات و جواهرات در طی تاریخ را به وفور شنیدهایم و یا آن را در آثار مختلف ایرانی دیدهایم. علاوه بر زیورآلات زنانه و مردانه، شاهد حضور این عنصر ارزشمند در تهیه جواهرات سلطنتی و مذهبی نیز هستیم.
ناگفته نماند طلا علاوه بر اینکه ارزش مادی بالایی دارد، دارای معنای نمادین هم میباشد. این بدان معناست که شاهد حضور طلا در متون و اشعار پارسی به عنوان نمادی از عظمت، شجاعت، زیبایی هستیم. ضمنا در خیلی از مناسک دینی و فرهنگی، از طلا به عنوان نمادی از پاکی و شکوه نام برده میشود.
نتیجهگیری
با بررسی نقش طلا در تاریخ و فرهنگ ایران، در مییابیم که این فلز گرانبها علاوه بر ارزش بالای خود، به عنوان نماد معنوی و فرهنگی شناخته شده و در تمامی دوران و اعصار، از دوره هخامنشیان گرفته تا دورههای مختلف دیگر همچون دوران اسلامی، نقش مهمی را بر عهده داشت.